Metodolojiye dair Açıklama
İşgücü Piyasası Rehberi; İşgücü Anketi (İA), Hane-halkı Bütçe Anketi (HBA), Tüketici Fiyat Endeksi (TÜFE), Sosyal Sigorta Kayıtları, Ticaret istatistikleri ve diğer ekonomik istatistikler dahil olmak üzere çeşitli kaynaklardan elde edilen verileri bir araya getirmektedir. Rehberdeki veriler incelenirken kullanılan metodolojiye dair bazı noktalar dikkate alınmalıdır:
1. İşgücü Anketi (İA):
Nüfus Sayımı Verileri: Kıbrıs Rum Toplumu’na (KRT) dair İşgücü Anketi 2021 nüfus sayımına dayanırken, Kıbrıs Türk Toplumu’na (KTT) dair İşgücü Anketi 2011 nüfus sayımı verilerine dayanmaktadır. İşgücü piyasası analiz ve mukayesesi yapılırken bu nokta dikkate alınmalıdır.
Ağırlıklar: KRT ve KTT’nda İşgücü Anketi’nde toplanan verilerin metodolojisi farklılık gösteriyor olabilir. Bu durum işgücü piyasası verilerinin ve göstergelerinin mukayese edilebilirliğini etkileyebilir.
2. Yaşam Koşulları ve Standartları:
Anket Sıklığı: KRT’nda yaşam koşulları ve standartlarıyla ilgili toplanan veriler iki ana kaynaktan gelmektedir. Bu kaynaklar, yıllık olarak gerçekleştirilen Hanehalkı Gelir ve Yaşam Koşulları Anketi (EUSILC) ve tipik olarak her 5 yılda bir gerçekleştirilen Hanehalkı Bütçe Anketi’dir. KTT için yaşam koşulları ve standartlarıyla ilgili ana veri kaynağı, genellikle 6-7 yılda bir yapılan Hanehalkı Bütçe Anketi/Gelir Dağılımı Anketi’dir. Bu farklılık, zaman içindeki sosyo-ekonomik değişikliklerin doğru bir şekilde değerlendirilebilmesini sınırlamaktadır.
Nüfus Sayımı Verileri: Nüfus ve demografi istatistikleri, savunmasız gruplar da dahil olmak üzere sosyoekonomik durumun anlaşılmasında kilit önem taşır. KTT’de en son gerçekleştirilen Hanehalkı Bütçe Anketi/Gelir Dağılımı Anketi’nde toplanan veriler 2011 nüfus sayımına dayanmaktadır.
3. Sosyal Sigorta Verileri:
Kapsamla ilgili Kısıtlar: Sosyal Sigorta kayıtlarından alınan veriler yalnızca kayıtlı bireylerin sayısını ve beyan ettikleri geliri yansıtmaktadır. Bu veri seti, ücretlerin düşük beyan edilmesini veya kayıt dışı istihdamı hesaba katmamakta, bu da potansiyel olarak gerçek istihdamın düşük tahmin edilmesine ve gerçek ve beyan edilen kazançlar arasında tutarsızlıklara yol açmaktadır. Bu, KTT’deki sosyal sigorta verileriyle ilgili gözlemlenen bir olgudur. Tam ölçeğin değerlendirilmesi zordur.
4. Tüketici Fiyat Endeksi (TÜFE):
Baz Yıl, ağırlıklar & sınıflama: Gerek KRT gerekse KTT’deki TÜFE verileri COICOP (Amaca Göre Bireysel Tüketim Sınıflaması) sistemini kullanmaktadır. KRT için toplanan veriler, periyodik güncellemeler ve ağırlıkların düzenli olarak güncellenmesi ile AB standartlarını takip etmektedir. KTT için toplanan veriler 2015 Hanehalkı Bütçe Anketi/Gelir Dağılımı Anketi’ne dayanmaktadır ve bu da potansiyel olarak yakın zamandaki tüketim biçimlerinin yansımasını sınırlamaktadır.
Fiyat Toplama, Toplama Sıklığı ve Hesaplama: KTT’ye ait TÜFE verileri için fiyatlar çeşitli sektörlerden sistematik olarak toplanmakta ve fiyatlarda yaşanabilecek değişiklikler için fiyat toplama sıklığı ayarlanmaktadır. KTT'ye ait TÜFE verileri için 641 perakende satış noktasından ve 42 kiralık birimden veri toplanmakta ve taze ürünler için KRT'ye göre daha sık güncelleme yapılmaktadır. Hem KRT’de hem de KTT'de TÜFE verileri için Laspeyres endeksi kullanılmaktadır.
5. Gayrisafi Yurtiçi Hasıla:
Baz Yıl: Reel GSYİH rakamları (veya sabit fiyatlarla GSYİH) sabit fiyatlar için farklı referans yıllarına dayanmaktadır. KRT baz yıl olarak 2010'u, KTT ise 1977'yi kullanmaktadır.
Rehber Hakkında
İşgücü Piyasası Rehberi, her iki toplumdan paydaş örgütlerin katıldığı Kıbrıs Diyalog Forumu İşgücü Piyasası Çalışma Grubu kapsamında üretilen ortak bir bilgi kaynağıdır. İşgücü piyasası ekonomik ve sosyal boyutlarıyla ilgili konularda kapsamlı bir bilgi kaynağı sağlamayı amaçlamaktadır. Paydaşları diyaloglarında destekleyecek şekilde yapılandırılmış olup, ada genelinde mevcut en güncel verilere kolay erişim sağlamaktadır. Rehber, ortak bilgi üretimi için online bir alan olarak hizmet vermektedir. Ekonomi ve işgücü ile ilgili temel konularda bir ilk olarak ada çapında bir veri tabanı sağlamayı amaçlamaktadır. Sunulan veriler, kullanıcıların istihdam, işsizlik, maaşlar, hayat pahalılığı, sosyal güvenlik ve ticaret dahil olmak üzere işgücü ve ekonomiyle ilgili çok çeşitli konularda süregelen koşulların karşılaştırılmasına ve kıyaslanmasına olanak tanımaktadır.
İşgücü Piyasası Rehberi, adada işgücü veya ekonomiyle ilgili konulara ilgi duyan herkesin serbestçe erişebileceği üç dilde olan açık bir kaynaktır. Tüm kullanıcıların analizleri için gerekli ham verilere eşit şekilde erişebilmelerini sağlamak amacıyla yorum katılmadan sunulmaktadır. Rehber, kullanıcı dostu bir araç olarak tasarlanmış olup, karmaşık verileri, geçmişleri veya uzmanlıkları ne olursa olsun herkes için kolayca erişilebilir hale getirmektedir. Rehber, bu bilgilere erişimi demokratikleştirerek, her iki toplumdan bireyleri, kuruluşları ve paydaşları bilinçli tartışmalara katılmaları için güçlendirmeyi ve adanın işgücü piyasasının geleceğine ilişkin daha kapsayıcı bir diyaloğu teşvik etmeyi amaçlamaktadır.
İşgücü Piyasası Çalışma Grubu Hakkında
İşgücü Piyasası Çalışma Grubu Kıbrıs Diyalog Forumu’nun tematik komitelerinden biridir. Her iki toplumdan Sendikalar, Ticaret ve Meslek Örgütleri, Siyasi Partiler ve STÖ’lerin görevlendirdiği temsilciler arasında işgücü piyasasına dair bir diyalogdur. Diyalog çerçevesinde paydaşlar bir barış anlaşmasının yaşayabilirliğinin sadece yasal ve politik yönetişim çerçevelerinin geliştirilmesine değil ama aynı zamanda hareketli ve sağlıklı bir işgücü piyasasının işleyişine olanak tanımak amacıyla, iki toplum arasındaki ekonomik ve sosyal uyumu artırmaya yönelik bir uygulama sürecinin hazırlanması ve planlanmasına bağlı olduğunu kabul etmektedirler. İşgücüyle ilgili konular resmi müzakere sürecinde kısmen ele alınıyor olsa da bunlar nispeten sınırlıdır ve bu sürecin şeffaf olmamasından dolayı bu konularda bilgi yetersizliği bulunmaktadır. Bundan dolayı, işgücü piyasasının entegrasyonu için somut ve yaşayabilir bir süreç ve uygulamanın an itibari ile resmi sürecin gündeminde olmaması paydaşlar için önemli bir endişe teşkil etmektedir.
Bu bağlamda, İşgücü Piyasası Çalışma Grubu, işgücü piyasası entegrasyonundan önceki süreçteki sorunlar ve zorlukları gidermeyi hedef alacak seçenekler ortaya koymak ve aynı zamanda işgücü piyasasının entegrasyonuna hizmet edecek ortak bir vizyon belirlemek için çalışmaktadır.
Bu doğrultuda paydaşlar, hem ortak bir vizyon belgesi hem de diyalogları için bir yol haritası işlevi gören, aralarında bir fikir birliği belgesi niteliğindeki bir Ortak Anlayış Belgesi üretmişlerdir. Bu belge, paydaşların ortak vizyonu olarak tek işgücü piyasası çerçevesinin temellerini atmakta ve tek bir işgücü piyasası içinde ekonomik ve sosyal uyuma ulaşmada güvence altına alınacak temel ilkeleri ana hatlarıyla belirtmektedir. Sağlıklı ve hareketli, ekonomik ve sosyal uyum gösteren; ekonomik ve sosyal farklılıkları, kapsayıcı, adil ve yaşayabilir bir şekilde, iki toplumdaki çalışanlar/iş verenler için mevcut koşullardan ödün vermeden gidermeyi hedefleyen, iş insanlarının ve çalışanların etnik köken, cinsiyet, cinsel eğilim, milliyet, yaş ve engellilik durumlarına bakılmaksızın, eşit şekilde paylaştıkları bir işgücü piyasası. Bu nedenle, İşgücü Piyasası Çalışma Grubu'ndaki paydaşlar ortak vizyon, değerler ve paydaşlar arasında paylaşılan ortak bilgilere dayalı olarak, değişim için yol haritaları tasarlamak ve işgücü piyasası entegrasyonuna dair zorlukları gidermeyi ele alacak seçenekler üretmek için çalışmaktadır. Çalışma Grubu’nun çabaları resmi sürecin yerine geçmeyi değil, bu sürecin Kıbrıs sorununa çözüm bulma çabasına katkı koymak ve desteklemek amacıyla bütünleyici bir rol oynamasını amaçlamaktadır.
KTAMS | Kıbrıs Türk Amme Memurları Sendikası | Cyprus Turkish Civil Servants Trade Union
TÜRK - SEN | Kıbrıs Türk İşçi Sendikaları Federasyonu | Federation of Turkish Cypriot Trade Unions
DEV-İŞ | Devrimci İşçi Sendikaları Federasyonu | Revolutionary Trade Unions Federation
Koop-Sen | Kooperatif Görevlileri Sendikası | Cooperative Employees' Union
KTEZO | Kıbrıs Türk Esnaf ve Zanaatkarlar Odası | Chamber of Turkish Cypriot Artisans and Shopkeepers
KTTO | Kıbrıs Türk Ticaret Odası | Turkish Cypriot Chamber of Commerce
KTSO | Kıbrıs Türk Sanayi Odası | Cyprus Turkish Chamber of Industry
PEO | Π.Ε.Ο | Παγκύπρια Εργατική Ομοσπονδία | Pancyprian Labour Federation
SEK | ΣΕΚ | Συνομοσπονδία Εργαζομένων Κύπρου | Cyprus Workers Confederation
PASYDY | ΠΑ.ΣΥ.ΔΥ | Παγκύπρια Συντεχνία Δημοσίων Υπαλλήλων | Pancyprian Public Servants Union
ΟΕΒ | Ομοσπονδία Εργοδοτών και Βιομηχάνων | Cyprus Employers and Industrialists Federation
CCCI | ΚΕΒΕ | Κυπριακό Εμπορικό και Βιομηχανικό Επιμελητήριο | Cyprus Chamber of Commerce and Industry
PASYXE | ΠΑΣΥΞΕ | Παγκύπριος Σύνδεσμος Ξενοδόχων | Cyprus Hotel Association
CTP | Cumhuriyetçi Türk Partisi | Republican Turkish Party
UBP | Ulusal Birlik Partisi | National Unity Party
AKEL | ΑΚΕΛ | Ανορθωτικό Κόμμα Εργαζομένου Λαού | Progressive Party of Working People
DISY | ΔΗΣΥ | Δημοκρατικός Συναγερμός | Democratic Rally